Depresję widać… po śnie. Tak śpią osoby chore

Sen stanowi jedno z najwcześniejszych źródeł informacji o naszym zdrowiu psychicznym. U osób cierpiących na depresję bardzo często obserwuje się różnorodne zaburzenia snu, które należą do głównych symptomów tej choroby. Niestety, bliscy często nieprawidłowo interpretują zachowania chorego. Jak wygląda sen osób zmagających się z depresją oraz na co warto zwrócić uwagę? W roli eksperta wypowiada się mgr Anna Tulczyńska, psycholog oraz certyfikowana psychoterapeutka poznawczo-behawioralna.

 

Najczęstsze problemy ze snem u osób z depresją

Depresja to nie tylko obniżony nastrój czy utrata zainteresowań. Towarzyszą jej również objawy fizyczne, z których jednym z najbardziej charakterystycznych są zaburzenia snu. Mówi o tym mgr Anna Tulczyńska:

„Najczęściej pojawiają się trudności ze snem. Osoby chore na depresję albo przesypiają zbyt dużo i mają trudności z porannym wstaniem, ponieważ brak im siły, albo budzą się znacznie za wcześnie. To z kolei potęguje zmęczenie, które negatywnie wpływa na ich kondycję psychiczną.”

 

Dwa główne typy zaburzeń snu w depresji to:

• Bezsenność – problemy z zasypianiem, przerywany, płytki sen oraz przedwczesne wybudzanie się.
• Hipersomnia – nadmierna senność i przesypianie wielu godzin bez uczucia regeneracji.

Obie formy zaburzeń wiążą się z chronicznym zmęczeniem i brakiem energii, co jeszcze bardziej nasila objawy depresyjne. Co więcej, przewlekłe problemy ze snem mogą świadczyć o początkach rozwoju depresji.

 

Diagnostyka zaburzeń snu – jak to wygląda?

Kiedy problemy ze snem utrzymują się przez dłuższy czas, wskazane jest wykonanie badania polisomnograficznego. To zaawansowane badanie pozwala na ocenę jakości snu i jego przebiegu – od momentu zasypiania, aż po kolejne fazy snu.

Podczas badania pacjent wyposażany jest w specjalistyczną aparaturę monitorującą m.in.:

• aktywność fal mózgowych,
• ruchy gałek ocznych,
• napięcie mięśni.

Badanie szczególnie zalecane jest osobom doświadczającym nadmiernej senności w ciągu dnia, które mimo wielogodzinnego snu wciąż czują się zmęczone i niewyspane.

 

Jak pomagać i leczyć zaburzenia snu przy depresji?

Terapia problemów ze snem w depresji zwykle odbywa się na dwóch płaszczyznach: farmakologicznej oraz behawioralnej. Szczególne znaczenie ma tutaj psychoterapia poznawczo-behawioralna, która uczy właściwej higieny snu. Co warto wprowadzić we własne życie?

• Ustal regularne godziny zasypiania i budzenia się – także w weekendy.
• Przeznacz łóżko wyłącznie na sen albo bliskość z partnerem – unikaj pracy, czytania telefonem lub oglądania telewizji w łóżku.
• Ogranicz kofeinę (kawa, herbata, czekolada, napoje energetyczne) na 6–8 godzin przed snem.
• Regularnie uprawiaj ćwiczenia fizyczne, najlepiej rano lub wczesnym popołudniem.
• Zadbaj o wieczorny relaks, np. medytację, słuchanie cichej muzyki lub czytanie książki.
• Na godzinę przed snem zrezygnuj z ekranów – telefonu, tabletu, komputera i telewizora.

 

Mgr Tulczyńska podkreśla znaczenie psychoterapii w leczeniu depresji:

„Depresja jest chorobą uleczalną, aczkolwiek może się powtarzać. Niezależnie od przyczyny, kluczowa jest psychoterapia, która uczy radzenia sobie z objawami, zarządzania stresem, trudnymi emocjami i dbania o siebie.”

 

Nie oceniaj – okaż wsparcie

Osoby zmagające się z depresją mogą być niesłusznie postrzegane jako leniwe, niezaangażowane czy przewrażliwione. Tymczasem codziennie toczą one wewnętrzną, trudną walkę, której nie dostrzegają osoby z ich otoczenia. Nie oceniaj, jeśli nie znasz całej sytuacji – zamiast tego okazuj wsparcie, zrozumienie i delikatność.

 

Sen jest wrażliwym wskaźnikiem zdrowia psychicznego. Zauważając u siebie lub bliskich nietypowe zmiany w rytmie snu, warto przyjrzeć się temu bliżej – to często pierwszy krok do poprawy samopoczucia i zdrowia psychicznego.