ZUS ma odbierać obywatelom Ukrainy prawo do 800 plus. Wiemy, od kiedy

Prezydent Karol Nawrocki ogłosił weto do rządowej ustawy przedłużającej wsparcie dla obywateli Ukrainy, która także rozszerzała prawo do 800 plus dla ukraińskich dzieci. W poniedziałek, 25 sierpnia, zapowiedział, że Polska pozostaje otwarta na pomoc uchodźcom z Ukrainy, ale podkreślił, iż wypłata świadczeń powinna być uzależniona od pracy obywateli Ukrainy na terenie kraju. Zaprezentował dodatkowo własny projekt ustawowy, który właśnie wpłynął do Sejmu. Co on dokładnie przewiduje?

 

Prezydenckie weto i nowe stanowisko

W uzasadnieniu decyzji prezydent podkreślił, że „utrzymywanie mechanizmów zapewniających uprzywilejowane traktowanie obywateli Ukrainy względem obywateli Polski jest niedopuszczalne”. Jako przykład przywołał dostęp do opieki zdrowotnej, który dla polskich obywateli zależy od opłacania składek zdrowotnych, a dla Ukraińców taki warunek nie obowiązuje. Projekt prezentowany przez Karola Nawrockiego chce to zmienić i jasno określić, kiedy świadczenia będą przysługiwać.

 

Przedłużenie legalnego pobytu i wsparcia do marca 2026

Propozycja prezydenta przewiduje, że legalny pobyt osób, które przyjechały do Polski w związku z konfliktem na Ukrainie, będzie obowiązywać do 4 marca 2026 roku. W tym okresie Ukraińcy będą mieć prawo do korzystania z rynku pracy, edukacji, świadczeń zdrowotnych oraz pomocy socjalnej. Program uwzględnia także osoby z grup wrażliwych mające możliwość zamieszkania w obiektach zbiorowego zakwaterowania.

 

Dostęp do opieki zdrowotnej na równi z Polakami

Jak wynika z danych przedstawionych w uzasadnieniu, od lutego 2022 roku do końca września 2024 roku Ukraińcy skorzystali z ponad 1,1 miliona usług w podstawowej opiece zdrowotnej, 514 tysięcy świadczeń ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, a także z 457 tysięcy świadczeń szpitalnych. Ponadto, 21 tysięcy osób uzyskało opiekę psychiatryczną, a u dzieci wykonano 77 tysięcy szczepień. Szczególnie łatwy dostęp mają do opieki onkologicznej – blisko 7 tysięcy pacjentów z Ukrainy korzysta ze świadczeń onkologii klinicznej, a ponad tysiąc dzieci z onkologii i hematologii dziecięcej.

Koszt tych świadczeń oszacowano na 4,3 mld zł, z których skorzystało ponad 1,3 miliona uchodźców. Prezydent w swoim projekcie proponuje, by prawo do świadczeń zdrowotnych przysługiwało wyłącznie osobom podlegającym ubezpieczeniu zdrowotnemu, czyli tym, którzy opłacają składki zdrowotne w Polsce. Zapis ten miałby wejść w życie od 1 grudnia 2026 roku.

 

 

800 plus tylko dla aktywnie pracujących ukraińskich rodziców

Zmiany zaproponowane przez prezydenta dotyczą też świadczenia 800 plus dla obywateli Ukrainy. Według projektu, to prawo będzie przysługiwać, jeżeli:

• rodzic legalnie pracuje lub prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, odprowadzając składki na ubezpieczenie społeczne przynajmniej od minimalnego wynagrodzenia,
• zamieszkuje wraz z dzieckiem na terenie Polski,
• dziecko uczęszcza do żłobka, przedszkola lub szkoły w Polsce.

Jeżeli rodzic nie będzie spełniał któregoś z powyższych warunków, ZUS uzyska prawo do odmowy lub wstrzymania wypłaty świadczenia wychowawczego. Co istotne, zmiany te miałyby obowiązywać już od 1 grudnia 2025 roku.

 

Konsultacje społeczne i dalsze kroki legislacyjne

Przedłożony projekt ustawy prezydenckiej zostanie teraz poddany 30-dniowym konsultacjom społecznym, po czym trafi do rozpatrzenia przez Sejm najprawdopodobniej pod koniec września 2025 roku. Czas na przyjęcie nowych przepisów jest bardzo krótki, gdyż obecne regulacje dotyczące wsparcia dla obywateli Ukrainy obowiązują wyłącznie do końca września bieżącego roku.

 

Reakcje na propozycję zmian

Projekt wzbudził duże zainteresowanie opinii publicznej i ekspertów. Twórca programu 500 plus wyraził swoje zdanie na temat zaproponowanych zmian, a dyskusje toczą się zarówno wśród polityków, jak i na forach społecznych. Zmiany w 800 plus dla ukraińskich rodzin mają istotne konsekwencje dla przyszłości polityki migracyjnej i społecznej w Polsce.